Genetische genealogie is relatief onontgonnen terrein in het onderzoek naar familiegeschiedenis en veel traditionele genealogen deinzen terug voor iets dat zo geavanceerd en “wetenschappelijk” is als werken met DNA.
Toch hoeft u niet te hebben doorgeleerd om uw voordeel te doen met genetische genealogie. U hoeft niet eens te weten hoe DNA werkt. Alles wat u nodig hebt is enig begrip van genetische overerving, een paar goede tools om de gegevens te verwerken en dezelfde vastberadenheid en grondigheid waarmee u de rest van uw onderzoek verricht.
In dit artikel gaan we na wat genetische genealogie is en hoe u uw familiegeschiedenis ermee kunt onderzoeken. We bespreken ook enkele beproefde werkwijzen om DNA-gegevens optimaal te benutten voor uw stamboomonderzoek.
Wat is genetische genealogie?
Genetische genealogie is de praktijk om DNA-gegevens te gebruiken ter ondersteuning van genealogisch onderzoek. Het biedt de mogelijkheid om vastgelopen onderzoek vlot te trekken, familiemysteries op te lossen en uw stamboom uit te breiden.
De herinneringen van de oudsten in uw familie en papieren sporen brengen u op een bepaald punt, en niet verder. Dat is des te meer het geval als u niet veel ouderen in uw familie hebt die herinneringen met u kunnen delen of als uw voorouders afkomstig zijn uit een plaats waar weinig documentatie werd bijgehouden. Als u op een dood spoor bent aanbeland, kan genetische genealogie u vanaf dat punt verder helpen.
Genetische genealogie is gebaseerd op DNA-tests en -matches. We moeten wel benadrukken dat DNA-gegevens onvoldoende zijn voor onderzoek naar de familiegeschiedenis. De conclusies van DNA-tests moeten worden ondersteund door traditionele genealogische bronnen.
Hoe kunnen DNA-tests mij helpen met stamboomonderzoek?
Er zijn een paar manieren waarop DNA-tests u kunnen helpen om uw stamboom uit te breiden en familiemysteries te ontrafelen.
Verloren gewaande of onbekende familieleden opsporen
Als er naaste familieleden in uw stamboom ontbreken – bijvoorbeeld familieleden die van elkaar vervreemd zijn, het contact met elkaar hebben verloren of door een andere familie zijn geadopteerd – dan kunt u hen met behulp van DNA-tests direct terugvinden in uw lijst met DNA-matches. Enerzijds kunnen personen naar wie u op zoek bent zelf hun DNA hebben laten testen. Anderzijds kan een naast familielid dat hebben gedaan en kunt u met die persoon contact opnemen.
Contact opnemen met andere genealogen in uw uitgebreide familie
Misschien hebt u wel ergens een verre neef of nicht die zelf genealogisch onderzoek heeft gedaan. Die kan misschien informatie over gemeenschappelijke voorouders geven die u nergens anders zou kunnen vinden. Door DNA-matching kunt u deze verwanten ontdekken en met hen in contact komen. MyHeritage biedt u de mogelijkheid om via een beveiligd berichtensysteem contact met uw DNA-matches op te nemen.
Bevestiging van uw verwantschapsbanden
Misschien vindt u de gegevens van iemand van wie u denkt dat het uw voorouder is maar vindt u geen bewijs voor die verwantschap. Met behulp van strategische DNA-tests kunt u wellicht uw verwantschap met deze voorouder verifiëren. Dit doet u door uw verwantschap met bevestigde levende afstammelingen aan te tonen.
Bevestiging van herkomst of vaststelling van regio’s waarop u zich moet concentreren
De meeste aanbieders van DNA-tests leveren ook een etniciteitsrapport. Bij MyHeritage heet dat een etniciteitsschatting. Deze informatie is niet nauwkeurig genoeg om er stamboomonderzoek op te baseren maar kan wel bevestigen wat u al over de oorsprong van uw voorouders weet.
Het kan u ook helpen om informatiebronnen te vinden die naar genealogische ontdekkingen kunnen leiden. Stel, u weet dat uw moeders familie Engels is maar u weet niet waar uw vader vandaan kwam. Als uit uw etniciteitsschatting blijkt dat u Scandinavische wortels hebt, dan zou uw vader zeer wel uit Scandinavië afkomstig kunnen zijn. Misschien is het een goed idee om u bij het onderzoek naar zijn kant van de familie te concentreren op documenten uit die regio.
De genetische groepen van MyHeritage zijn bijzonder nuttig om het aantal regio’s te beperken waarop u zich moet concentreren. De resultaten kunnen zeer precies zijn. Soms kan zelfs de stad worden geïdentificeerd waar uw voorouders vandaan kwamen.
Aanbevolen werkwijzen voor genetische genealogie
Test zoveel mogelijk mensen
Genetische genealogie berust op DNA-matches. Hoe meer bekende verwanten u test, hoe meer informatie u hebt om mee te werken bij het beoordelen en analyseren van matches met onbekenden.
Door de wijze waarop DNA van generatie tot generatie wordt doorgegeven, is er als u verder in de tijd teruggaat steeds minder gedeeld DNA. Als u bijvoorbeeld onderzoek doet naar een betovergrootmoeder, dan moet u bedenken dat u slechts rond de 6% van haar DNA hebt overgeërfd. U vergroot uw kansen om meer over deze voorouder te ontdekken als u de “dekking” van haar DNA vergroot. Dat doet u door nog meer van haar nakomelingen te testen, idealiter uit verschillende takken van de familie. Op die wijze vindt u aanvullende DNA-matches en kunt u contact opnemen met mensen die andere delen van haar DNA hebben overgeërfd.
Test strategisch
Dit gezegd hebbende, het is ook niet nodig om ieder neefje of nichtje dat lang genoeg stilstaat met een wattenstaafje te bewerken! DNA-testkits zijn niet goedkoop en toestemming krijgen van voorzichtige familieleden kan lastig zijn. (Misschien kunt u ze geruststellen met de onwrikbare belofte van MyHeritage om de privacy van de gegevens van onze klanten te beschermen.) In plaats van in het wilde weg te testen, moet u een DNA-teststrategie uitdenken. Richt uw testinspanningen op familieleden die de waardevolste informatie kunnen leveren.
Dat klinkt misschien eenvoudig maar de ideale strategie is sterk afhankelijk van uw doelstellingen. Stem uw testplan af op de specifieke informatie die u probeert te vinden, of het nu gaat om het identificeren van een onbekende directe voorouder, het oppikken van een dood spoor door migratie of het bevestigen van een vermoede relatie die u niet onomstotelijk kunt documenteren.
Kies de juiste DNA test
Er zijn verschillende soorten genealogische DNA-tests op de markt. De meest voorkomende zijn:
- Autosomaal: deze test analyseert de autosomen, dat wil zeggen de 22 chromosomenparen die geen geslachtschromosomen zijn.
- Y-DNA: deze test analyseert het Y-chromosoom, alleen aanwezig bij mannen en overgeërfd via de vaderlijke lijn.
- Mitochondriaal of mtDNA: deze test analyseert mitochondriaal DNA, overgeërfd via de moederlijke lijn.
De MyHeritage DNA-test is een autosomale test. Wij geloven dat dit type test de meeste waarde heeft voor genealogen, omdat het de breedste dekking biedt voor matches aan zowel moeders- als vaderszijde en in veel gevallen evenveel informatie biedt als een Y-DNA- of mtDNA-test. (Klik hier om te lezen hoe u met de MyHeritage DNA-test uw vaderlijke en moederlijke lijnen kunt onderzoeken.) In het geval dat u specifiek onderzoek doet naar een voorouder van moeders- of vaderszijde, kan het wel waardevol zijn om in plaats van een autosomale test een Y-DNA- of mtDNA-test te doen.
Benut onze DNA tools optimaal
MyHeritage biedt een groot aantal tools om u inzicht in uw DNA-matches te bieden.
- Gedeelde DNA-matches. Als u een DNA-match bekijkt, dan ziet u in het onderdeel “Gedeelde DNA-matches” de matches die u met die persoon gemeen hebt. Deze lijst kan u aanwijzingen geven over wie uw gemeenschappelijke voorouders zijn.
- Geavanceerde sorteer- en filteropties. Op MyHeritage kunt u uw DNA-matches sorteren en filteren aan de hand van een aantal criteria. Daardoor kunt u zich concentreren op de matches die voor u de grootste waarde hebben.
- Informatie in stambomen. Als een DNA-match is gekoppeld met een profiel in een stamboom, dan kunt u de openbare informatie in die stamboom bekijken (over het algemeen de gegevens van overleden familieleden). Dit kan u helpen om gemeenschappelijke verwanten en voorouders te identificeren.
- MyHeritage biedt u de mogelijkheid om opmerkingen te plaatsen op de DNA-matchkaarten in uw lijst met matches. Dit kan van pas komen om bij te houden welke matches u al hebt beoordeeld en welke informatie dat heeft opgeleverd.
- One-to-many chromosomenbrowser. Met de chromosomenbrowser kunt u uw DNA vergelijken met dat van meerdere DNA-matches en getrianguleerde segmenten identificeren (DNA-segmenten die u allen deelt). Dit kan u verdere aanwijzingen geven over uw verwantschap met die match en uw gemeenschappelijke voorouders.
- AutoClusters is “Gedeelde DNA-matches” in het kwadraat. Het ordent uw DNA-matches in groepen mensen die allemaal met elkaar matchen en dus waarschijnlijk een gemeenschappelijke voorouder hebben. Dit kan u veel tijd besparen om erachter te komen wie met wie verwant is.
- Theory of Family Relativity™. Deze functie doet in feite al het werk voor u. De Theory of Family Relativity™ analyseert alle gegevens waarover we beschikken, met inbegrip van stamboomgegevens en historische gegevens, om aannemelijke theorieën te construeren over hoe een bepaalde DNA-match precies met u verwant is.
Zin om ermee te beginnen? Klik hier om een MyHeritage DNA-test te bestellen.
Hieronder een aantal aanbevolen webinars over genetische genealogie die u wellicht nuttig vindt:
- Werken met AutoClusters voor DNA matches door Evert-Jan Blom
- Familie zoeken met MyHeritage DNA door Els Leijs
- Hoe haal ik het beste resultaat uit mijn matches door Fred Janssen
Klik hier voor meer achtergrond over DNA en genealogie op ons kennisplatform.
